Hợp đồng tương lai (Futures Contract) và Hợp đồng quyền chọn (Options Contract) đều là các công cụ tài chính phái sinh, nhưng có những sự khác biệt quan trọng về cấu trúc, nghĩa vụ và quyền lợi của các bên tham gia. Dưới đây là bảng so sánh đặc điểm của 2 loại hợp đồng:

Tiêu chí	Hợp đồng Tương Lai	Hợp đồng Quyền Chọn
Nghĩa vụ thực hiện	Bắt buộc thực hiện giao dịch	Không bắt buộc thực hiện, chỉ có quyền
Mức độ rủi ro	Cao, cả hai bên đều có rủi ro lớn	Người mua chỉ mất phí quyền chọn nếu không thực hiện
Quyền lợi	Cả người mua và người bán đều có nghĩa vụ thực hiện	Người mua có quyền thực hiện nhưng không bắt buộc
Đặc điểm giao dịch	Thường giao dịch trên sàn chính thức	Giao dịch có thể qua sàn hoặc thị trường OTC
Mục đích sử dụng	Phòng ngừa rủi ro hoặc đầu cơ	Phòng ngừa rủi ro hoặc đầu cơ

Mặc dù hợp đồng quyền chọn (Options Contract) có những ưu điểm về tính linh hoạt và rủi ro giới hạn đối với người mua, nhưng hợp đồng tương lai (Futures Contract) vẫn tồn tại và được sử dụng phổ biến vì một số lý do sau đây:

1. Tính bắt buộc giúp giảm rủi ro cho các bên liên quan

• Hợp đồng tương lai yêu cầu các bên thực hiện giao dịch theo đúng thỏa thuận vào ngày đáo hạn. Điều này có thể làm giảm rủi ro đối với người tham gia muốn bảo vệ một vị thế hoặc sử dụng hợp đồng để phòng ngừa rủi ro một cách chắc chắn hơn.

• Hợp đồng quyền chọn mặc dù mang lại sự linh hoạt, nhưng không bắt buộc người mua phải thực hiện quyền. Điều này có thể tạo ra sự không chắc chắn đối với một số nhà đầu tư hoặc các công ty muốn đảm bảo kết quả chắc chắn trong các giao dịch của họ.

2. Hợp đồng tương lai không mất phí quyền chọn

• Người mua hợp đồng quyền chọn phải trả một khoản phí (premium) cho quyền lợi của mình. Nếu người mua không thực hiện quyền, khoản phí này là mất đi.

• Ngược lại, hợp đồng tương lai không yêu cầu phải trả phí upfront, điều này làm cho hợp đồng tương lai trở thành một công cụ hấp dẫn hơn cho những ai không muốn trả phí trước cho quyền lựa chọn.

3. Khả năng sử dụng để phòng ngừa rủi ro dài hạn

• Hợp đồng tương lai thường được sử dụng để phòng ngừa rủi ro liên quan đến sự thay đổi giá của hàng hóa hoặc tài sản trong dài hạn. Việc không có phí quyền chọn giúp các công ty, đặc biệt là trong các ngành như năng lượng, nông sản, hay kim loại quý, dễ dàng hơn trong việc phòng ngừa các biến động giá lớn mà không phải trả phí bổ sung.

• Hợp đồng quyền chọn có thể không hiệu quả với những người muốn duy trì các vị thế lâu dài vì phí quyền chọn có thể trở nên đắt đỏ theo thời gian.

4. Đảm bảo thanh khoản cao và quy mô giao dịch lớn

• Hợp đồng tương lai được giao dịch rộng rãi trên các sàn giao dịch tập trung, đảm bảo thanh khoản cao và khả năng giao dịch dễ dàng với khối lượng lớn.

• Hợp đồng quyền chọn, mặc dù cũng được giao dịch trên các sàn, nhưng không phải lúc nào cũng có thanh khoản mạnh như hợp đồng tương lai, đặc biệt là trong các thị trường hoặc sản phẩm ít phổ biến.

5. Ứng dụng trong đầu cơ

• Các nhà đầu tư và các công ty sử dụng hợp đồng tương lai để đầu cơ về giá trị tài sản trong tương lai, mà không cần phải lo lắng về việc phải trả phí quyền chọn như trong hợp đồng quyền chọn. Điều này giúp họ kiếm lợi nhuận từ các biến động giá mà không cần phải trả chi phí upfront.

6. Cơ cấu quản lý và sử dụng trong các ngành công nghiệp

• Các ngành công nghiệp như năng lượng, nông sản, và kim loại vẫn sử dụng hợp đồng tương lai vì tính đơn giản và khả năng áp dụng dễ dàng vào quy trình kinh doanh của họ. Ví dụ, một công ty dầu mỏ có thể ký hợp đồng tương lai để bảo vệ mình khỏi sự thay đổi giá dầu, trong khi một nhà sản xuất nông sản có thể làm điều tương tự với giá ngũ cốc.

7. Rủi ro thanh lý hợp đồng (Mark-to-Market)

• Một yếu tố quan trọng trong hợp đồng tương lai là việc tính toán giá trị hợp đồng hàng ngày và yêu cầu các bên tham gia duy trì một tài khoản ký quỹ. Điều này giúp giảm rủi ro tín dụng giữa các bên, vì hợp đồng sẽ được điều chỉnh hàng ngày.

• Hợp đồng quyền chọn không yêu cầu thanh lý hợp đồng hàng ngày và không có hệ thống ký quỹ tương tự, do đó có thể tạo ra một số vấn đề về khả năng thanh toán.

Lê Vũ