1. Chỉ số liên quan đến cổ phiếu và năng lực tạo giá trị cho cổ đông

Các ngân hàng niêm yết thường được đánh giá thông qua hệ thống chỉ số phản ánh khả năng sinh lời trên mỗi cổ phần.

EPS cơ bản và EPS pha loãng

• EPS cơ bản đo lường lợi nhuận thuần trên mỗi cổ phiếu đang lưu hành.
• EPS pha loãng điều chỉnh thêm yếu tố có thể làm tăng số lượng cổ phiếu, như trái phiếu chuyển đổi hoặc quyền chọn, nhằm phản ánh mức sinh lời thực tế hơn.

Hệ số P/E

Chỉ số P/E cho biết thị trường sẵn sàng trả bao nhiêu cho 1 đồng lợi nhuận của ngân hàng. Đây là thước đo quan trọng trong việc định giá cổ phiếu.

Giá trị sổ sách (Book Value)

Phản ánh giá trị tài sản thuần thuộc về mỗi cổ phần. Chỉ số này thường được so sánh với giá thị trường để đánh giá mức độ định giá cao hay thấp.

2. Chỉ số sinh lời – Đo lường hiệu quả cốt lõi của ngân hàng

Các ngân hàng thương mại đặc biệt chú trọng đến hiệu quả sinh lời trên vốn và tài sản.

ROAE – Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu bình quân

Cho biết mỗi đồng vốn chủ sở hữu tạo ra bao nhiêu lợi nhuận sau thuế. Đây là chỉ số then chốt thể hiện hiệu quả quản trị và năng lực sinh lời.

ROAA – Tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản bình quân

Phản ánh khả năng tạo lợi nhuận từ toàn bộ nguồn lực tài sản.

NIM – Biên lãi ròng

Một trong những chỉ số quan trọng nhất của ngân hàng:

NIM = Thu nhập lãi thuần / Tài sản sinh lãi.

Chỉ số càng cao chứng tỏ ngân hàng kiểm soát chi phí vốn tốt và tối ưu hóa danh mục cho vay hiệu quả.

YEA – Lợi suất tài sản sinh lãi

Đo lường mức sinh lời gộp từ các tài sản đem lại thu nhập lãi.

COF – Chi phí vốn bình quân

Cho thấy mức chi phí ngân hàng phải trả để huy động vốn.

3. Nhóm chỉ số về chi phí và hiệu quả vận hành

Chi phí hoạt động là một trụ cột trong quản trị ngân hàng; do đó việc theo dõi các tỷ lệ chi phí rất quan trọng.

Cost-to-Income (CIR)

Tỷ lệ chi phí hoạt động trên tổng thu nhập.

Chỉ số này càng thấp càng cho thấy ngân hàng hoạt động hiệu quả.

Cost-to-Assets và Cost-to-Loan

Lần lượt đo lường chi phí hoạt động trên tổng tài sản và trên danh mục cho vay, giúp đánh giá mức độ tối ưu hóa quy mô.

Tỷ suất lợi nhuận thuần

Lợi nhuận sau thuế / Tổng thu nhập hoạt động – cung cấp cái nhìn tổng thể về khả năng chuyển hóa doanh thu thành lợi nhuận.

4. Chỉ số nhân sự – Hiệu quả tính trên đầu người

Năng suất lao động trong ngân hàng có thể được đánh giá qua:

• Lợi nhuận sau thuế trên mỗi nhân viên
• Tổng thu nhập hoạt động trên mỗi nhân viên

Các chỉ số này giúp đánh giá chất lượng nguồn nhân lực và hiệu quả phân bổ.

5. Chỉ số rủi ro và chất lượng tài sản

Quản trị rủi ro là trọng tâm của hoạt động ngân hàng thương mại.

Tỷ lệ trích lập dự phòng trên dư nợ

Cho biết mức độ sẵn sàng của ngân hàng trong việc bù đắp rủi ro tín dụng.

Chi phí dự phòng trên tổng dư nợ

Phản ánh chi phí tổn thất tín dụng được ghi nhận trong kỳ.

Hệ số an toàn vốn (CAR cấp 1)

Chỉ số quan trọng đáp ứng yêu cầu của Basel và pháp luật, thể hiện khả năng chịu đựng rủi ro và chất lượng vốn tự có.

6. Chỉ số tăng trưởng và đòn bẩy tín dụng

Tăng trưởng lợi nhuận trước thuế (PBT)

Đánh giá xu hướng phát triển và sức tăng trưởng của ngân hàng theo thời gian.

Tỷ lệ cho vay trên tài sản (LAR) và cho vay trên tiền gửi (LDR)

Đây là hai chỉ số quan trọng phản ánh chiến lược sử dụng vốn và mức độ rủi ro thanh khoản.

• LDR cao có thể giúp ngân hàng sinh lời tốt nhưng đi kèm rủi ro thanh khoản.
• LDR thấp thể hiện sự thận trọng trong cho vay.

Kết luận

Hệ thống các chỉ số tài chính đóng vai trò trọng yếu trong việc đánh giá toàn diện hoạt động của ngân hàng thương mại. Từ khả năng sinh lời, hiệu quả quản trị vốn – tài sản, mức độ rủi ro, cho đến năng suất lao động, mỗi chỉ số đều cung cấp một lát cắt quan trọng để hình thành bức tranh tổng thể về sức khỏe tài chính của ngân hàng.

Trong bối cảnh ngành ngân hàng chuyển đổi mạnh mẽ cùng sự can thiệp của công nghệ và yêu cầu tuân thủ ngày càng cao, việc phân tích sâu các chỉ tiêu này giúp nhà quản lý và nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác và kịp thời hơn.