1. Khái niệm Click and Collect

"Click and Collect" là mô hình mua sắm kết hợp giữa thương mại điện tử và bán lẻ truyền thống, cho phép người tiêu dùng đặt hàng trực tuyến và đến cửa hàng hoặc điểm nhận hàng để lấy sản phẩm. Đây là giải pháp trung gian giúp người tiêu dùng tiết kiệm thời gian vận chuyển mà vẫn đảm bảo được sự chủ động trong việc nhận hàng, đồng thời tạo điều kiện để doanh nghiệp giảm áp lực chi phí giao hàng.

2. Bối cảnh hình thành và phát triển

Xu hướng “Click and Collect” đã manh nha từ đầu những năm 2010 ở các nước phát triển như Anh, Pháp, Mỹ, và đặc biệt bùng nổ trong đại dịch COVID-19. Khi việc mua sắm tại cửa hàng truyền thống gặp hạn chế, người tiêu dùng bắt đầu tìm kiếm các hình thức giao dịch linh hoạt và an toàn hơn. “Click and Collect” trở thành lựa chọn lý tưởng giúp duy trì thói quen mua sắm, đồng thời tuân thủ quy định giãn cách xã hội.

Tại Việt Nam, mô hình này bắt đầu được chú ý và ứng dụng rộng rãi bởi các chuỗi bán lẻ lớn như Thế Giới Di Động, Điện Máy Xanh, Coopmart, Bách Hóa Xanh, và gần đây là các thương hiệu thời trang và siêu thị tiện lợi như UNIQLO, Circle K. Sự phát triển nhanh chóng của hạ tầng logistics, thanh toán không tiền mặt, và thói quen tiêu dùng mới đã tạo điều kiện cho hình thức này phát triển.

3. Lợi ích của Click and Collect

Đối với người tiêu dùng:

• Tiết kiệm thời gian và chi phí vận chuyển: Người dùng không cần phải chờ đợi hàng nhiều ngày, đặc biệt khi sản phẩm có sẵn tại cửa hàng gần nhất.

• Chủ động và an toàn: Có thể chọn thời gian nhận hàng phù hợp, giảm tiếp xúc trong bối cảnh dịch bệnh.

• Kiểm tra hàng hóa trực tiếp: Tránh tình trạng giao nhầm hàng hoặc sản phẩm không như mô tả.

Đối với nhà bán lẻ:

• Giảm chi phí vận hành: Cắt giảm chi phí giao hàng, nhân sự giao nhận, logistics last-mile.

• Tăng lưu lượng khách hàng đến cửa hàng: Khách đến lấy hàng có thể mua thêm sản phẩm khác, thúc đẩy doanh thu tại điểm bán.

• Tối ưu quản lý hàng tồn kho: Giao sản phẩm từ kho gần nhất, tránh dồn ứ hàng hóa.

4. Thách thức trong triển khai

Dù có nhiều ưu điểm, việc triển khai “Click and Collect” cũng đối mặt với những thách thức đáng kể:

• Đồng bộ dữ liệu hàng tồn kho: Cần hệ thống quản lý hàng hóa theo thời gian thực để tránh tình trạng “đặt được mà không có hàng”.

• Tổ chức vận hành tại cửa hàng: Phải thiết kế quy trình giao nhận tại chỗ mạch lạc, nhanh gọn và thân thiện.

• Kỳ vọng của khách hàng: Người dùng kỳ vọng dịch vụ nhanh và không lỗi, nếu trải nghiệm không tốt sẽ ảnh hưởng đến uy tín thương hiệu.

• Chi phí đầu tư ban đầu: Doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ quản lý, kho bãi, nhân sự và truyền thông.

5. Triển vọng và xu hướng tương lai

Trong bối cảnh thương mại điện tử đang phát triển nhanh, nhưng người tiêu dùng vẫn giữ thói quen đến cửa hàng để trải nghiệm trực tiếp, “Click and Collect” được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ. Theo báo cáo của Deloitte và McKinsey, trong vài năm tới, phần lớn nhà bán lẻ đa kênh sẽ tích hợp hoàn toàn dịch vụ “Click and Collect” trong mô hình vận hành.

Một số xu hướng phát triển đáng chú ý:

• Tích hợp AI và dữ liệu lớn: Dự đoán hành vi tiêu dùng để cá nhân hóa gợi ý sản phẩm và tối ưu hóa trải nghiệm.

• Tăng cường điểm nhận hàng tự động (smart lockers, drive-thru): Giảm tải cho nhân sự và thời gian chờ đợi.

• Liên kết với bên thứ ba: Các nền tảng giao hàng có thể hợp tác với nhà bán lẻ để làm điểm trung chuyển.

6. Kết luận

“Click and Collect” là một trong những minh chứng rõ nét cho sự chuyển đổi số trong ngành bán lẻ. Đây không chỉ là một xu hướng ngắn hạn do ảnh hưởng của dịch bệnh, mà là một giải pháp dài hạn kết hợp lợi thế của bán hàng trực tuyến và ngoại tuyến. Đối với các doanh nghiệp, việc nắm bắt và đầu tư đúng hướng cho mô hình này sẽ là chìa khóa để nâng cao trải nghiệm khách hàng, tối ưu chi phí, và duy trì lợi thế cạnh tranh trong thời đại bán lẻ đa kênh.