Thiết kế phản ánh bản sắc giáo dục

Mỗi cơ sở giáo dục đều có “DNA” riêng, có thể bắt nguồn từ truyền thống, đổi mới, tầm nhìn toàn cầu hoặc sứ mệnh xã hội. Khuôn viên trường không chỉ thể hiện bản sắc này qua kiến trúc, mà còn thông qua cách tổ chức không gian, lựa chọn vật liệu và mối quan hệ với cảnh quan xung quanh. Khi được định hình đúng, không gian kiến trúc trở thành sự hiện thân sống động của sứ mệnh giáo dục.

Khuôn viên trường học thể hiện bản sắc riêng qua kiến trúc, không gian và vật liệu, phản ánh sứ mệnh giáo dục của nhà trường. Nguồn: Broadway Malyan

Tại Wycome Abbey School ở Hàng Châu, khuôn viên được tổ chức xoay quanh hồ trung tâm - vừa mang tính biểu tượng, vừa là tâm điểm sinh hoạt học tập và cộng đồng. Không gian và vật liệu thiết kế nhằm cân bằng giữa thành tích học thuật, sức khỏe tinh thần và phát triển nhân cách.

Bảng vật liệu lấy cảm hứng từ các khám phá khảo cổ bản địa, với đá và lớp phủ đất sét có kết cấu tự nhiên, vừa gợi nhắc các hình thức truyền thống, vừa hỗ trợ cho câu chuyện giáo dục đương đại. Tầm nhìn trải rộng qua mặt nước, các khoảng đệm cảnh quan mềm mại và những không gian công cộng rộng rãi tạo nên cảm giác yên bình và gắn kết, hài hòa với triết lý giáo dục toàn diện của nhà trường - nơi thành tích học thuật được cân bằng với sức khỏe tinh thần và sự phát triển nhân cách.

Tương tự, tại Đại học Nottingham Ningbo China (UNNC), bản quy hoạch tổng thể được cải tạo nhằm sắp xếp lại một khuôn viên trước đó phát triển rời rạc, thiếu cấu trúc rõ ràng. Thông qua căn chỉnh trục và sắp xếp chiến lược, khuôn viên nay đã có lại tính mạch lạc và bản sắc. Thư viện mới cùng trung tâm khởi nghiệp được kiến tạo như những nút kết nối trọng yếu trong tầm nhìn kiến tạo không gian, không còn là những biểu tượng riêng lẻ, mà trở thành những trụ cột vững chắc trong một hệ sinh thái giáo dục được tái sinh. Việc cải tạo các tòa giảng dạy cũ càng làm nổi bật tính logic của không gian này, vừa mang đến môi trường học tập hiện đại, vừa khôi phục sự trang nghiêm và tính liên tục ngay tại trái tim khuôn viên.

Khuôn viên thể hiện sự mạch lạc trong tổ chức không gian và kết nối giữa các chức năng học tập - sinh hoạt. Ảnh: LiangWJ

Hành trình giáo dục kết nối và giàu trải nghiệm

Một khuôn viên tốt không chỉ có những điểm đến đáng nhớ mà còn mang đến một hành trình trải nghiệm liên tục - từ học tập đến giao lưu xã hội. Tính mạch lạc trong quy hoạch và chi tiết kiến trúc giúp tăng khả năng tiếp cận, khuyến khích tinh thần khám phá, đồng thời kết nối sinh viên với không gian. Khuôn viên vì thế trở thành một câu chuyện được kể qua không gian: chuỗi trải nghiệm gắn kết học tập, khám phá và giao lưu xã hội.

Ví dụ như thư viện mới của UNNC mang đến một cách hiểu khác về hành trình trải nghiệm, hoạt động như một lộ trình theo chiều cao từ không gian cộng tác đến khu học tập tập trung. Tầng trệt được thiết kế như một “vườn xã hội” sôi động, nơi khuyến khích sinh viên tương tác và tràn đầy năng lượng. Càng lên cao thì không gian càng tĩnh lặng, dẫn dắt dần đến những khu vực nghiên cứu tập trung, gợi mời sự chiêm nghiệm sâu sắc. Sự chuyển đổi trải nghiệm này cho phép sinh viên lựa chọn môi trường phù hợp với nhu cầu của họ, dù là trong một ngày cụ thể hay xuyên suốt quá trình học tập.

Không gian thư viện tại UNNC từ khu vực sinh hoạt sôi động đến phòng học yên tĩnh, tạo trải nghiệm học tập liên tục và đa dạng. Ảnh: LiangWJ

Kiến tạo cộng đồng học tập

Một khuôn viên giáo dục bền vững không chỉ phục vụ hoạt động giảng dạy, mà còn nuôi dưỡng tinh thần cộng đồng, xây dựng niềm tin và mối quan hệ bền chặt. Sự gắn kết xã hội không phải là kết quả phụ của thiết kế tốt, mà là kết quả cốt lõi của thiết kế. Khi người học cảm thấy mình là một phần của cộng đồng, sức khỏe tinh thần, động lực và hiệu suất học tập của họ đều được cải thiện.

Các không gian chung, cả trong nhà lẫn ngoài trời, phải được thiết kế có chủ ý không phải ngẫu nhiên - được sắp đặt để kết nối. Chúng cần được thiết kế tinh tế và tổ chức khéo léo mang đến cho sinh viên vừa có cơ hội tương tác vừa khơi mở những cuộc gặp gỡ bất ngờ. Những góc yên tĩnh, giếng trời ngập nắng, bếp chung hay sân hiên mở, mỗi không gian đều kể một câu chuyện riêng, góp phần nuôi dưỡng cảm giác gắn bó và tinh thần cộng đồng.

Các khu vực sinh hoạt chung trong khuôn viên trường được bố trí linh hoạt, vừa khuyến khích tương tác vừa tạo điều kiện cho những khoảnh khắc thư giãn và kết nối cộng đồng. Nguồn: broadwaymalyan

Các ký túc xá của Wycombe Abbey hiện thực hóa triết lý này ở quy mô cư trú. Xung quanh hồ trung tâm, các tòa nhà được thiết kế tinh tế với những không gian sinh hoạt thân mật, khuyến khích giao lưu thường nhật đồng thời mang lại sự an yên. Dù là học sinh quốc tế xa nhà hay các em nhỏ mới bắt đầu cuộc sống nội trú, những không gian này là nền tảng để xây dựng niềm tin, kết nối quan hệ và nuôi dưỡng cảm giác thuộc về sâu sắc. Ngôn ngữ kiến trúc ấm áp, gần gũi với con người, hòa nhịp tinh tế với toàn cảnh tổng thể của khuôn viên.

Ở quy mô toàn khuôn viên, các không gian chung như café, lounge, khu làm việc nhóm và góc chăm sóc sức khỏe được thiết kế để phản ánh sự đa dạng của sinh viên và sức sống phong phú của đời sống học đường. Đây là những nơi tình bạn được hình thành, các dự án ra đời và văn hóa được vun đắp. 

Từ thương hiệu đến trải nghiệm giáo dục

Bản sắc của một cơ sở giáo dục không chỉ ở logo hay ấn phẩm giới thiệu. Nó được truyền tải, có chủ ý hay vô thức, qua từng khía cạnh của không gian kiến trúc. Chất liệu mặt đứng, nhịp điệu của lối đi, sự thông thoáng của các hành lang và cách công trình tiếp xúc với mặt đất tất cả đều nói lên rất nhiều điều.

Tại Đại học Coventry, sự chuyển hóa này hiện diện rõ ràng. Các tòa nhà mang ngôn ngữ đương đại nhưng đồng thời nhạy bén với bối cảnh xung quanh. Lab+, phòng thí nghiệm giáo dục đạt chuẩn công nghiệp đầu tiên tại Anh, cùng các phòng mô phỏng thực tế ảo, thể hiện cam kết của trường với phương pháp học tập thực hành, trải nghiệm trực tiếp. Bên ngoài, kiến trúc tôn vinh di sản của Nhà thờ Coventry và nền công nghiệp gạch đỏ của thành phố, khéo léo cân bằng giữa tương lai và những giá trị quen thuộc.

Tại UNNC, các mặt đứng đối lập của tòa nhà khởi nghiệp UNNC được thiết kế với chủ đích rõ ràng. Phía ngoài, mặt đứng lồi mạnh mẽ, năng động và hướng về phía trước, thể hiện tinh thần kinh doanh và khởi nghiệp đầy tự tin. Phía trong, mặt đứng lõm ôm trọn cộng đồng khuôn viên, tạo nên những không gian che chắn, thúc đẩy hợp tác, đối thoại và cảm giác gắn kết. Sự đối lập này phản ánh hai mục tiêu song hành của nhiều cơ sở giáo dục hiện đại: vừa mở rộng tầm ảnh hưởng, vừa vun đắp cộng đồng trung tâm khởi nghiệp.

Ký túc xá và các khu sinh hoạt chung tại Wycombe Abbey là nơi khơi gợi kết nối, sự gắn bó và trải nghiệm sống phong phú cho sinh viên. Ảnh: LiangWJ

Trải nghiệm chào đón và thuộc về

Ấn tượng đầu tiên định hình những cảm nhận lâu dài. Khoảnh khắc bước chân vào khuôn viên - cách trường chào đón sinh viên, nhân viên, khách tham quan hoặc ứng viên tiềm năng sẽ định hình toàn bộ trải nghiệm. Nhưng vượt ra ngoài lần gặp gỡ đầu tiên, khuôn viên còn phải liên tục khẳng định cảm giác thuộc về ở mỗi giai đoạn của hành trình học tập. 

Khái niệm “sticky campus” (khuôn viên gắn kết) đóng vai trò trung tâm ở đây. Đây là những khuôn viên mà sinh viên muốn ở lại không phải vì bắt buộc mà vì mong muốn. Họ ở lại, học tập, gặp gỡ, thư giãn và quay lại vì cảm thấy sở hữu, thoải mái và gắn kết. Sự gắn kết này không phải ngẫu nhiên; nó được thiết kế có chủ ý.

Đại học Coventry nhiều năm liền nằm trong top đầu tại Anh về mức độ hài lòng của sinh viên. Thành công này phần lớn đến từ sự đầu tư có chủ đích vào các không gian học tập và sinh hoạt mà sinh viên trân trọng và sử dụng. Các phòng chờ tràn ngập ánh sáng, khu học tập trang bị kỹ thuật số, trung tâm chăm sóc sức khỏe và khu ẩm thực được tích hợp khắp khuôn viên, đảm bảo đời sống học tập và giao lưu của sinh viên luôn được đồng hành và nâng đỡ.

Các “khuôn viên gắn kết’’ mang đến sự tự do lựa chọn. Tại đây, từng khoảnh khắc đều tràn đầy niềm vui và sự an nhiên, mời gọi sinh viên khám phá, học tập và tận hưởng khuôn viên theo cách của riêng mình. 

Khuôn viên hướng tới con người

Cốt lõi của khuôn viên chính là con người. Giá trị của một khuôn viên không chỉ đo bằng chỉ số vận hành, hiệu quả không gian hay khả năng số hóa, mà còn ở cảm giác mà sinh viên, nhân viên và cộng đồng trải nghiệm khi bước vào - sự gần gũi, thoải mái và cảm giác thuộc về.

Khuôn viên giáo dục bền vững của tương lai là khuôn viên lấy con người và giáo dục làm trung tâm. Ở đó, học tập không chỉ là tri thức mà còn là trải nghiệm cảm xúc. Bản sắc được nuôi dưỡng không chỉ từ giáo trình mà còn từ chính không gian ta thuộc về. Cảm giác thuộc về là nền tảng của tham vọng, còn cộng đồng chính là điều kiện để sự bền vững được nuôi dưỡng. 

Trong hành trình đồng hành cùng các cơ sở giáo dục trên toàn thế giới, Broadway Malyan luôn giữ vững cam kết kiến tạo những khuôn viên không chỉ đơn thuần là nơi học tập, mà còn là mái nhà nuôi dưỡng tiềm năng con người – giàu ý nghĩa, ký ức và sự gắn kết.