Phương pháp nghiên cứu tình huống (case study) giúp người học chủ động tiếp cận các nghiệp vụ kế toán trong bối cảnh thực tế. Thay vì tiếp thu kiến thức thụ động, sinh viên được “đóng vai” kế toán viên, tự phân tích số liệu, áp dụng chuẩn mực và ra quyết định. Điều này phát triển tư duy phản biện, kỹ năng giải quyết vấn đề và kỹ năng làm việc nhóm—những năng lực thiết yếu cho nghề kế toán.

Ưu điểm nổi bật của phương pháp này là phát triển tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề. Sinh viên không chỉ hiểu nguyên tắc kế toán mà còn học cách vận dụng chuẩn mực, quy định và lập báo cáo trong bối cảnh cụ thể. Đồng thời, hoạt động thảo luận nhóm và trình bày kết quả giúp người học rèn luyện kỹ năng giao tiếp, hợp tác và ra quyết định.

Minh hoạ tình huống thực tế: Chi phí quảng cáo trả trước

Bối cảnh
Công ty ABC hoạt động trong lĩnh vực thương mại, cuối quý IV/2024 ký hợp đồng quảng cáo 12 tháng với tổng chi phí 120 triệu đồng, thanh toán toàn bộ vào ngày 1/12/2024. Doanh thu dự kiến tăng dần từ quý I/2025.

Yêu cầu cho sinh viên

1. Xác định bản chất khoản chi và đề xuất phương pháp hạch toán.

2. Lập bút toán ghi sổ ngày 1/12/2024 và điều chỉnh cuối năm.

3. Trình bày ảnh hưởng đến Báo cáo kết quả kinh doanh và Bảng cân đối kế toán năm 2024.

Quy trình thảo luận nhóm

• Phân tích chuẩn mực: Tra cứu Chuẩn mực Kế toán Việt Nam số 01 (Chuẩn mực chung) và số 04 (Tài sản cố định vô hình) để xác định đây là chi phí trả trước ngắn hạn, phân bổ dần trong 12 tháng.

• Đề xuất bút toán:

  • Ngày 1/12/2024:

    Nợ 242 – Chi phí trả trước: 120.000.000
    Có 111 – Tiền mặt: 120.000.000

  • Ngày 31/12/2024 (phân bổ 1 tháng):

    Nợ 642 – Chi phí bán hàng: 10.000.000
    Có 242 – Chi phí trả trước: 10.000.000

• Lập báo cáo tài chính:

  • Báo cáo kết quả kinh doanh 2024 chỉ ghi nhận chi phí quảng cáo 10 triệu đồng.

  • Bảng cân đối kế toán 31/12/2024 phản ánh khoản chi phí trả trước 110 triệu đồng.

Kết quả mong đợi
Qua tình huống này, sinh viên:

• Thực hành phân tích bản chất giao dịch thay vì chỉ ghi nhớ tài khoản.

• Thấy rõ mối liên hệ giữa bút toán và báo cáo tài chính.

• Hiểu cách áp dụng chuẩn mực kế toán vào một nghiệp vụ cụ thể.

Lưu ý khi triển khai

• Chuẩn bị tài liệu số liệu: Giảng viên nên cung cấp chứng từ mẫu (hợp đồng quảng cáo, phiếu chi) để tăng tính chân thực.

• Khuyến khích tranh luận: Cho phép các nhóm đề xuất các cách xử lý khác nhau (ví dụ vốn hóa nếu hợp đồng kéo dài và mang lại lợi ích dài hạn) rồi giải thích lý do.

• Đánh giá đa chiều: Kết hợp điểm cho bài viết, trình bày nhóm và phản biện để khuyến khích tham gia tích cực

  Quá trình làm việc giúp sinh viên thấy rõ sự khác biệt giữa lý thuyết và thực hành, đồng thời rèn luyện tư duy phân tích và khả năng áp dụng chuẩn mực kế toán vào tình huống cụ thể.

  Để triển khai hiệu quả, giảng viên cần lựa chọn tình huống đa dạng, sát với môi trường kinh doanh hiện nay, kết hợp hướng dẫn phân tích số liệu và định hướng giải pháp. Việc ứng dụng case study không chỉ tạo hứng thú học tập mà còn chuẩn bị cho sinh viên nền tảng vững chắc để làm việc chuyên nghiệp trong lĩnh vực kế toán sau khi ra trường.